Die Walküre

Jaap van Zweden
Radio Filharmonisch Orkest
Date/Location
2 November 2019
Concertgebouw Amsterdam
Recording Type
  live   studio
  live compilation   live and studio
Cast
Siegmund Stuart Skelton
Hunding Ain Anger
Wotan Thomas Johannes Mayer
Sieglinde Elena Pankratova
Brünnhilde Katherine Broderick
Fricka Ronnita Miller
Helmwige Lisette Bolle
Gerhilde Sonja Šaric
Ortlinde Brit-Tone Müllertz
Waltraute Esther Kuiper
Siegrune Iris van Wijnen
Grimgerde Katrin Wundsam
Schwertleite Henriette Gödde
Roßweiße Roswitha Christina Müller
Gallery
Reviews
Opera Today

Van Zweden conducts an unforgettable Walküre at the Concertgebouw

When native son Jaap van Zweden conducts in Amsterdam the house sells out in advance and expectations are high. Last Saturday, he returned to conduct another Wagner opera in the NTR ZaterdagMatinee series. The Concertgebouw audience was already cheering the maestro loudly before anyone had played a single note. By the end of this concert version of Die Walküre, the promise implicit in the enthusiastic greeting had been fulfilled. This second installment of Wagner’s The Ring of the Nibelung was truly memorable, and not just because of Van Zweden’s imprint.

Seeing Van Zweden conduct translates directly into what you hear – an energetic gracefulness guided by mathematical discipline. The lasting impression left by this Walküre, however, was one of predominant lyricism. With sonorous beauty a paramount goal, the performance peaked during its romantic and melancholy passages. But even in the opening storm and the motifs associated with the various villains of the Ring, Van Zweden and the Netherlands Radio Philharmonic, who should be proud as peacocks of the musical heights they scaled, seemed incapable of producing a harsh sound. There was also plenty of dramatic excitement, as in the turbulent prelude to Act 2 and the beginning of Act 3, when Van Zweden marshaled a cracking squadron of soaring Valkyries. But even when he turned up the decibels for Wotan’s rage, the orchestra never lost its prismatic brilliance. Naturally, Van Zweden must share the credit with the musicians – the amber strings, a stalwart brass section, the six sparkling harps in the Magic Fire Music, and the various exquisite solos. Whether taking center stage or elucidating the sung narratives, so discerningly shaped by its erstwhile chief conductor, the Netherlands Radio Phil was in excellent form.

All this and we’ve barely mentioned the cast, who made this event truly special. The fateful reunion of Wotan’s human twin children, separated in childhood, could hardly have been sung better. Stuart Skelton’s finely drawn Siegmund was its emotional center. He not only thrilled with column-rattling heroic crescendos, but his pliable tenor also conveyed a degree of dramatic nuance that was almost filmic. Evidently, Skelton has lived with and loved this character for a while and knows every fracture of his broken heart. Van Zweden was happy to follow him during Siegmund’s narration of his wretched life story, which made for some gripping storytelling. The tension was also sliceable when Skelton and Ain Anger as Hunding stared each other down after their confrontation. Anger’s Hunding was genuinely terrifying, his deep, rumbling bass exuding malevolence and fascination in equal measure. And the Sieglinde they fought over was particularly alluring, possessing the golden voice of Elena Pankratova. Although she did not exactly delve deep into the psyche of the traumatized orphan and purchased bride, Pankratova was vocally aglow. Her refulgent singing reached its zenith in Act 3, in Sieglinde’s short but intense appearance as she is galvanized out of her suicidal mourning for Siegmund by the news that she is expecting his child.

The singing gods gave the mortals a run for their money. Ronnita Miller was a quality Fricka, her mezzo-soprano aristocratic and polished. She was a wounded, betrayed wife rather than a furious moral crusader, appealing to Wotan’s compassion as well as his sense of righteousness. Thomas Johannes Mayer, an experienced Wotan, gave a complex, textually commanding portrayal of the conflicted god. Vocally, his Wotan, more lyrical than heroic, is not of the armored tank variety. At times his vocal reserves seemed to be running low, but each time he quickly managed to replenish them. The vividness of his acting constantly drew you in, not least in his tortured monologue to Brünnhilde, pivotal to understanding the power struggles and emotional forces at work in the whole of the Ring. Soprano Katherine Broderick, taking on the Walküre Brünnhilde for the first time, made a wonderful role debut. Her round, bright timbre suited the rebellious, clever young daughter. She positively reveled in the Valkyrie cries (with trills!), and her voice also retained its brightness, without losing any richness, in the low-lying Annunciation of Death. This was a beautifully sung, passionate assumption of the role, already emotionally mature in the final scene, when Brünnhilde incredulously hears that Wotan will punish her by divesting her of her immortality. Broderick’s heart-rending pleading for the mitigation of her terrible sentence was just one of this indelible performance’s extra special moments.

Jenny Camilleri | 03 Nov 2019

operamagazine.nl

Wälsungenpaar schittert in Die Walküre

e mensen stonden zaterdagmiddag te dringen bij de poorten van het Concertgebouw, alsof een wereldster zijn opwachting maakte. De ster heette Jaap van Zweden en hij bracht met het Radio Filharmonisch Orkest een zeer enthousiast ontvangen Walküre in de NTR ZaterdagMatinee.

Die Walküre is het tweede deel (de eerste avond) uit de Nibelungen-saga van Richard Wagner. De Nationale Opera adverteert momenteel voor haar aanstaande reprise van dit werk (vanaf 16 november) en stelt dat deze opera het meest aansprekende deel uit de Ring is, ook wel “het menselijke hart” van de cyclus.

De NTR ZaterdagMatinee lijkt de komende jaren de gehele Ring-cyclus te brengen, maar dat zijn geruchten. De uitvoering was eigenlijk bij voorbaat al legendarisch. Zo werkt de marketingmachine van klassiekemuziekprogrammeurs: ze proberen je het gevoel te geven dat je echt iets mist als je er niet bij bent. Dat was goed gelukt, want het Concertgebouw zat bomvol. Op het laatste moment waren er extra stoelen achter de contrabassen gezet.

De middag begon ijzersterk met de eerste akte. Het Wälsungenpaar – Siegmund en Sieglinde – triomfeerde in dit bedrijf, dat ook regelmatig separaat geprogrammeerd wordt. Elena Pankratova, vorig jaar een indrukwekkende Elektra bij de Matinee, zong haar rol met gloedvolle, mooie, dramatische sopraan en stond zodanig boven iedere noot dat ze, met minimaal spel, volledig opging in haar personage. Een unieke zangeres, met een strot die je niet vaak hoort. Glorieuze hoogtes, mooie pianissimo’s en perfecte exaltaties.

Stuart Skelton, laatst nog Tristan bij het Concertgebouworkest, kwam, zag en overwon als Siegmund. De rol is hem zeer eigen (Metropolitan Opera, Royal Opera House, Deutsche Oper Berlin) en dat kun je merken. Hij heeft een donkerbruine stem met een zilveren hoogte. Zijn lange ‘Wälses’ deden aan de oude tradities van Melchior denken. Zijn ‘Winterstürme’ daarna was gevoelig verstild gezongen, erg knap met een instrument als het zijne. Hier was hij duidelijk meer in zijn element dan bij de recente Tristan, wat ook kwam door de positionering van de zangers, netjes naast de dirigent in plaats van achter het orkest. Het verschil spreekt boekdelen. Skelton eindigde de eerste akte wat grof, inmiddels wat moegestreden.

De triomf van het tweelingpaar werd aangevuld met een exemplarische Hunding van Ain Anger. Voor het eerst kon ik echt voelen dat hij met tegenzin Siegmund onderdak bood voor die ene nacht. De spanning was om te snijden. Anger beschikt over een prachtige donkere bas en ook hij zette met minimale middelen de rol naar zijn hand.

Perfecte Fricka
De twee navolgende aktes behaalden helaas niet het niveau van de eerste, wat natuurlijk ook kwam door de fantastische Pankatrova en Skelton. Het begin van de tweede akte is beroemd en berucht om de eerste ‘Hojotoho’s’ van de Ring. Deze twee minuten lange passage is voor een Brünnhilde altijd lastig om te zingen: het heeft een hogere ligging dan de rest van de rol en is vanwege de octaafsprongen extreem gevoelig voor intonatieproblemen. Om maar te zwijgen over de trillers, die menige keren niet gezongen worden (zo ook hier).

De mij onbekende Katherine Broderick zong de ‘Hojotoho’s’ met jeugdige bravoure, maar het klonk wat omfloerst. Het ‘flakkerde’ nogal in de hoogte en klonk wat schel, maar ze sloeg zich er wel doorheen. Daarvoor bestierde Thomas Johannes Mayer, die in 2014 de rol van Wotan bij DNO zong, het podium en zette met zijn ‘Nun zäume dein Ross, reisige Maid’ ook enigszins omfloerst in.

Met de entree van Fricka, gezongen door Ronnita Miller, kwamen we in wat rustiger vaarwater terecht. De jonge zangeres was met Broderick de enige die van blad zong (Mayer had zijn boek wel telkens bij zich, maar keek er geen enkele keer in). Miller had een grootse présence en met haar metalige stemgeluid paste ze perfect als Fricka.

In de daaropvolgende scène hoorden we een wat ingetogener Broderick en dat plezierde mij meer dan haar eerste entree. Ze bleek een mooie middenstem te hebben, met een ietwat ouderwets, snel vibrato. Maar zodra ze weer de hoogte in ging, werd het minder treffend.

De monoloog van Wotan, waarin de oppergod aan Brünnhilde vertelt wat we in Das Rheingold hebben gemist, werd goed gezongen door Mayer. Hij beschikt over een bariton waarvan de C’s en D’s echt een mooie klank hebben, maar alles daarbuiten inferieur klinkt, in sommige gevallen zelfs zonder klank. Zijn uitspraak was, als enige Duitser in de hoofdrollen, het best verstaanbaar (verrassend genoeg was Skelton ook zeer goed te verstaan).

Broderick antwoordde Wotans razernij met prachtig verstilde zang (‘So sah ich Siegvater nie’). Vervolgens kreeg de uitvoering met de herentree van het Wälsungenpaar weer vleugels. Skelton had voldoende rust gekregen om in de tweede akte net zo’n indruk te maken als in de eerste. De confrontatie tussen Siegmund en Brünnhilde was daardoor het hoogtepunt van dat tweede bedrijf.

Euforisch applaus
De derde akte ving sterk aan met de Walkürenrit. Voor deze ‘matinee’ (inmiddels was het kwart voor acht) was er een achttal goede zangeressen gecontracteerd, waarbij Henriette Gödde (Swertleite) en Sonja Šari (Gerhilde) eruit sprongen. In de vlucht van Brünnhilde en Sieglinde was Broderick wederom wat flakkerend, terwijl Pankratova op één van de prachtigste momenten van de opera, als Sieglinde het ‘Erlösungs-motief’ zingt, zich wel leek in te houden qua volume.

Broderick revancheerde zich weer in de prachtige afscheidsscène tussen vader en dochter. Mayer sloot de gedenkwaardige middag (en avond) af met de fantastische slotmonoloog van de opera (‘Leb wohl, du kühnes, herrliches Kind!’). Bij de ‘Feuerzauber’ kwamen dan eindelijk alle zes de harpen in actie om het slot van de opera te begeleiden.

Euforisch applaudisseerde het publiek voor de mooie uitvoering. Uiteraard ook voor de wereldster Jaap van Zweden, die het Radio Filharmonisch Orkest de gehele opera prachtig liet klinken. We konden goed horen dat hij naast zijn eerdere Wagners in Amsterdam inmiddels ook zijn sporen heeft verdiend buiten Europa. Wat hij neerzette, was een krachtig begin van een naar verwachting sterke reeks van vier. Het was uitstekend gemusiceerd en over het algemeen meer dan uitstekend gezongen. Uiteindelijk vervoerde het mij echter niet. Deze Walküre raakte me niet in de ziel.

Wellicht kwam dat ook omdat de NTR ZaterdagMatinee wéér voor een Wagner gekozen had. De geroemde concertserie is voor mij verbonden met de ontdekkingstocht die opera heet. De Matinee is voor mij het podium voor opera’s die een concertante uitvoering verdienen, omdat ze door de operahuizen helaas niet geprogrammeerd worden. In de afgelopen twintig jaar klonk Die Walküre met enige regelmaat aan het Waterlooplein, evenals bij de Reisopera. En over twee weken beleeft Die Walküre alweer een speelreeks bij DNO. Hoeveel spannender zou het zijn geweest om in Amsterdam eens Sigurd van Ernest Reyer, de Franse tegenhanger van Der Ring des Nibelungen, gepresenteerd te krijgen. Of dat de Matinee eens meedoet aan de Meyerbeer-revival die in Europa gaande is.

Lennaert van Anken | 4 NOVEMBER 2019

Rating
(5/10)
User Rating
(3/5)
Media Type/Label
Technical Specifications
192 kbit/s CBR, 44.1 kHz, 328 MByte (MP3)
Remarks
Broadcast (NPO Radio 4)
Concert performance